Mikro İhracat Vergi Muafiyeti

Mikro ihracattan elde edilen kazançlarda indirim uygulaması.(GVK md.89/16) Evde üretim yapıp internetten satanlara dönük esnaf muaflığı uygulaması (GVK mf.9/10)

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan 314 nolu Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile söz konusu müesseselerin uygulama esasları açıklanmıştır.

Sirkülerimizde, 314 nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği’ne konu söz konusu müesseseler açıklanmıştır.

MİKRO İHRACAT YAPAN GERÇEK KİŞİLERDE İNDİRİM

Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/16 numaralı diğer indirimler başlıklı maddesinde, posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla ihracat yapan kişilerin, bu ihracatlarından elde ettikleri kazancın %50’si oranında vergi matrahından indirim imkânı getirilmiştir. Söz konusu indirim uygulamasından, kurumlar vergisi mükellefleri yararlanamamaktadır. Ayrıca, ihracatın elektronik ticaret gümrük beyannamesi yerine normal beyannameli ihracat olması halinde de bu indirim uygulamasından yararlanılamamaktadır.

Konuyu düzenleyen Gelir Vergisi Kanunu’nun Diğer İndirimler başlıklı 89’ncu maddesine eklenen 16 numaralı bent düzenlemesi aşağıdaki gibidir.

“16. Tam mükellef gerçek kişilerin, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 225 inci maddesi kapsamında dolaylı temsilci olarak yetkili kılınan Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirdikleri mal ihracatı kapsamında elde ettikleri kazancın %50’si. Bu indirimden yararlanılabilmesi için bu kapsamda sayılan;

a) İhracattan kaynaklanan hasılatları toplamı yıllık 400.000 Türk lirasına kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin sigortalı olması,

b) İhracattan kaynaklanan hasılatları toplamı yıllık 800.000 Türk lirasına kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin sigortalı olması ve en az ortalama bir tam zamanlı ya da eş değer kısmi zamanlı işçi çalıştırması,

c) İhracattan kaynaklanan hasılatları toplamı yıllık 1.600.000 Türk lirasına kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin sigortalı olması ve en az ortalama iki tam zamanlı ya da eş değer kısmi zamanlı işçi çalıştırması,

d) İhracattan kaynaklanan hasılatları toplamı yıllık 2.400.000 Türk lirasına kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin sigortalı olması ve en az ortalama üç tam zamanlı ya da eş değer kısmi zamanlı işçi çalıştırması,

Şarttır. (Bu bentte geçen sigortalı olma ibaresi 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılanları ifade eder.)

Cumhurbaşkanı bu bentte yer alan oran, tutar ve sayıları yarısına kadar indirmeye ve iki katına kadar artırmaya, Hazine ve Maliye Bakanlığı maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.”

Kanuni düzenlemeye göre, gelir vergisi mükellefi olan gerçek kişinin sigortalı olması ve kendisi dışında asgari tutardaki kişi istihdam etmesi gerekmektedir. Buna göre, çalışan kişi sayısı aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

GVK GT 314 düzenlemesine göre Kanundaki diğer şartlar sağlansa dahi, bir takvim yılında hızlı kargo taşımacılığı yapan şirket tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesi aracılığıyla elde edilen ihracat hasılatının, Kanunda belirtilen ihracat hasılatının azami tutarı olan 2.400.000 TL’yi aşması halinde, ihracat indiriminden yararlanılamayacaktır. Başka bir ifade ile bu nitelikteki ihracatların kanunda sayılan limitler içerisinde olması halinde, indirimden yararlanılabilecektir.

Kanunda geçen “Elektronik ticaret gümrük beyannamesi” tabiri, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 225’inci maddesi kapsamında dolaylı temsilci olarak yetkili kılınan Posta İdaresi veya hızlı kargo taşıma hizmeti veren şirketler tarafından miktar ve değer itibarıyla Ticaret Bakanlığınca belirlenen sınırı geçmeyen eşyanın ihracatı kapsamında elektronik ortamda düzenlenen beyannameyi ifade etmektedir. Gümrük Genel Tebliği (Posta ve Hızlı Kargo Taşımacılığı) (Seri No: 4) düzenlemesi uyarınca, brüt ağırlığı 300 kilogramı ve değeri 15.000 Avro’yu geçmeyen mallar için dolaylı temsilci olarak yetkili kılınan Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından elektronik ticaret gümrük beyannamesi düzenlenebilir.

GVK md.89/16 kapsamında yapılan mal ihracatından kaynaklanan döviz cinsi hasılatların Türk lirasına çevrilmesinde, satış hasılatının fiili ihraç tarihinde geçerli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru dikkate alınacaktır.

Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirilen mal ihracatı dışında, mükelleflerin başka şekillerde ihracat gelirlerinin olması, söz konusu indirimden yararlanmalarına engel teşkil etmeyecektir. Ancak anılan mükellefler tarafından diğer şekillerde yapılan ihracat kazançları beyanname üzerinden indirim konusu yapılamayacak olup, yalnızca Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı aracılığıyla bent kapsamında yapılan mal ihracatından elde edilen kazançlar indirime konu edilebilecektir.

Ancak bu durumda, faaliyetlerine ilişkin hasılat, maliyet ve gider unsurlarını ihracat türleri itibariyle ayrı ayrı izlemeleri gerekmektedir. Bu mükelleflerin indirim konusu yapılabilecek ihracat faaliyetine ait hasılat, maliyet ve gider unsurlarını diğer faaliyetlerle ilişkilendirmemeleri ve kayıtlarını da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutmaları şarttır.

GVK md.89/16 kapsamında belirtilen şartlar dâhilinde yapılan ihracat faaliyetleri ile bu kapsama girmeyen diğer faaliyetlerin birlikte yapılması halinde müşterek genel giderler, indirim konusu yapılabilecek ihracat faaliyetlerinden elde edilecek hasılatların toplam hasılat içindeki oranı dikkate alınarak dağıtılacaktır. İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetler ile bu kapsamda değerlendirilmeyen faaliyetlerde müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanları ise bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir. Hangi işte ne kadar süreyle kullanıldığı tespit edilemeyen sabit kıymetlere ilişkin amortismanlar ise, müşterek genel giderlerle birlikte dağıtıma tabi tutulacaktır.

İndirim oranı %50’dir. Buna göre, Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirilen mal ihracatından kaynaklanan kazancın %50’si (bentte yer alan diğer şartlar dâhilinde) kazancın elde edildiği takvim yılına ait verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden indirim konusu yapılabilecektir. Mükellefler geçici vergi dönemlerinde de anılan indirimden faydalanabileceklerdir.

GVK md.89/16 kapsamında elde edilen kazançların indirim konusu yapılabilmesi için yıllık gelir vergisi beyannamesinde vergiye tabi gelirin bulunması gerekmekte olup, zarar halinde indirim söz konusu olmayacaktır. İndirim konusu yapılamayan tutarların gelecek yıllara devri mümkün değildir.

Uygulamaya ilişkin detay açıklamalar ve örnekler için ekte yer alan 314 nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin 8-12 numaralı maddelerine bakılabilir.

EVDE ÜRETİM YAPIP MÜNHASIRAN İNTERNETTE SATANLARA DÖNÜK ESNAF MUAFLIĞI

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun dokuzuncu maddesinde esnaf muaflığı konusu düzenlenmektedir. Söz konusu maddeye 7256 sayılı Kanunla eklenen 10 numaralı bent düzenlemesine göre, oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden muaftır.

Ayrı bir iş yeri açmamak, Sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmamak, Vergi dairesinden Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi almak, Türkiye’deki bankalarda ticari hesap açmak, Tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil etmek, Satışın münhasıran internet veya benzeri elektronik ortamlarda yapmış olmak, Faaliyetin ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle gerçek usulde vergilendirilen gerçek kişiler ile kurumlar vergisi mükelleflerine bağlı olarak yapılıyor olmaması,

Şarttır.

Muafiyetten yararlanabilmek için yukarıdaki şartların bir arada gerçekleşmesi gerekir.

Satışların internet ortamı dışında da yapılıyor olması halinde, GVK md. 9/10 kapsamında istisnadan yararlanılamaz. Ancak şartların varlığı halinde GVK md.9/1 ve 9/6 çerçevesinde muafiyetten yararlanılabilir.

Bankalar, GVK md. 9/10 kapsamında açılan ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %4 (bir ve üzeri işçi çalıştırıldığı durumda %2) oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak zorundadırlar. Ancak en az bir işçi çalıştırılması halinde, stopaj oranı %2 olarak uygulanacaktır. Buna göre, hasılat üzerinden ödenen stopajlar nihai vergi haline gelmektedir.

İstihdama bağlı indirimli stopaj oranının uygulanması için ilgili ayda bir işçinin en az on gün süreyle çalıştırılması gerekir.

GVK md. 9/10 çerçevesinde esnaf muaflığından yararlanan kişilere yapılan ödemeler üzerinden ayrıca 94’üncü madde kapsamında tevkifat yapılmaz. Örneğin, bir Şirketin GVK md. 9/10 çerçevesinde esnaf muaflığından yararlanılan kişiden bir mal alıp ödemesini banka hesabı aracılığı yaptığında, mal satın alan kişinin bir stopaj yapması gerekmektedir. Ancak ödemeye aracılık yapan banka %2 veya %4 oranında stopaj yapacaktır.

GVK md. 9/10 kapsamında elde edilen hasılatın yasada öngörülen limiti aştığında, (2021 yılı için geçerli limit 240.000 Türk lirasıdır), mükellef izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilir ve tekrar bu muafiyetten faydalanamaz.

GVK md. 9/10’da yer alan hasılat koşulu dışındaki diğer şartların ihlal edildiğinin tespit edilmesi hâlinde muafiyetten faydalanılamaz ve zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.

GVK md. 9/10 kapsamında esnaf muaflığından faydalananların mükellefiyet tesisi, belge düzenleme, defter tutma, beyanname verme gibi yükümlülükleri olmayacaktır. Bu muafiyetten yararlananların, kendilerine düzenlenen gider pusulalarını ve bu faaliyetleri ile ilgili olarak satın aldıkları mal ve giderlerine ilişkin belgelerini Vergi Usul Kanunu uyarınca, 5 yıl boyunca saklamaları zorunludur.

Diğer detaylarla ilgili olarak ekte yer alan 314 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nin 1-7 numaralı maddelerine bakılabilir.